Wiarygodność wyników badań laboratoryjnych zależy od wielu czynników, wśród których bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowe przygotowanie do badania oraz sposób i czas pobrania próbek.
Zmiany spowodowane przyjęciem posiłku i porą dnia często nie są możliwe do określenia, dlatego zaleca się pobieranie krwi rano na czczo, po około 12-godzinnym nieprzyjmowaniu pokarmów.
Zachowaj dotychczasową dietę - nie wykonuj badania w okresie głodzenia/obfitych posiłków.
Ogranicz spożywanie używek.
Nie wykonuj badania w okresie miesiączki, po spożyciu alkoholu, po intensywnym wysiłku fizycznym.
Wskazówki:
- Pobranie wykonaj w godzinach porannych, tj. pomiędzy 7:00 a 10:00.
- Bądź na czczo - ostatni posiłek spożyj w dniu poprzedzającym badanie najpóźniej ok. godziny 18:00.
- Rano przed badaniem wypij szklankę wody niegazowanej.
- Bądź wyspany - na badanie przyjdź po całonocnym wypoczynku.
- Unikaj wysiłku fizycznego przez ok. 12 godzin przed pobraniem krwi.
- Chwilę przed badaniem wypocznij - ok 15 min w pozycji siedzącej bezpośrednio przed pobraniem.
- Jeżeli zażywasz na stałe leki, skonsultuj się z lekarzem, czy nie będą one wpływać na wyniki badań i czy istnieje możliwość ich zażycia po badaniu.
UWAGA! Materiał do niektórych badań może być pobierany przez cały dzień i po posiłku.
Przed planowanym badaniem moczu zaleca się unikania znacznych wysiłków fizycznych lub długotrwałych marszów.
Przynajmniej dzień przed planowanym oddaniem moczu do badania zaleca się powstrzymanie od stosunków płciowych.
W okresie okołomenstruacyjnym i w czasie menstruacji badanie mikroskopowe osadu moczu nie powinno być wykonywane i należy rozważyć, czy w tym okresie nie należy odstąpić od badania moczu w ogóle.
- Zaopatrz się w specjalny pojemnik:
- jednorazowy – w przypadku bania ogólnego,
- jednorazowy jałowy (sterylny) lub podłoże transportowo-wzrostowe przy badaniu na posiew
- Przed pobraniem próbki moczu umyj ręce, a następnie ujście cewki moczowej.
- Do pojemnika oddaj mocz z tzw. "środkowego strumienia":
- pierwszą niewielką ilość moczu należy oddać do toalety,
- następnie oddać mocz do pojemnika (od 50 do 100 mililitrów),
- końcową porcję moczu należy znów oddać do toalety,
- Zamknij szczelnie pojemnik z pobraną próbką moczu i dostarcz jak najszybciej do wybranego Punktu Badań
- Jeśli nie możesz dostarczyć pojemnika natychmiast, umieść go w lodówce i przynieś do zbadania. W wypadku badania na posiew próbka nie może pozostawać w lodowce dłużej niż 2 godziny.
UWAGA! W okresie okołomenstruacyjnym i w czasie menstruacji badanie mikroskopowe osadu moczu nie powinno być wykonywane i należy rozważyć, czy w tym okresie nie należy odstąpić od badania moczu w ogóle. W przypadku kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do naczynia (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz należy pobrać do specjalnego plastikowego woreczka założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptekach.
Posiew moczu wykonuje się w przypadku pojawienia się objawów wskazujących na zakażenie dróg moczowych (częste oddawanie moczu, ból i pieczenie cewki moczowej). Stwierdzenie obecności bakterii w danej próbce moczu i określenie ich wrażliwości na antybiotyki pozwala dobrać odpowiednie leczenie. Badanie moczu na posiew zlecane jest także w celu potwierdzenia skuteczności podjętego leczenia oraz u kobiet w ciąży.
U osoby zdrowej mocz jest fizjologicznie jałowy, natomiast cewka moczowa i okolica krocza są skolonizowane drobnoustrojami. Stąd prawidłowe pobranie moczu i dostarczenie do laboratorium odgrywają decydującą rolę w uzyskaniu wiarygodnego wyniku posiewu.
- Zaopatrz się w specjalny, jałowy (sterylny) pojemnik lub podłoże transportowo-wzrostowe (dostępne do kupienia w aptece).
- Pobierz, najlepiej pierwszy poranny mocz, po nocnym spoczynku.
- Przed pobraniem próbki moczu dokładnie, ciepłą wodą z mydłem umyj ręce, a następnie ujście cewki moczowej (u kobiet okolice sromu, od przodu w kierunku odbytu, u mężczyzn żołądź po odsunięciu napletka). Wytrzyj się jednorazowym ręcznikiem. Umożliwia to pozbycie się bakterii, które, po dostaniu się do próbki, mogą zafałszować wynik badania.
- Do pojemnika, starając się nie dotykać ścianek wewnętrznych, oddaj mocz z tzw. "środkowego strumienia":
- pierwszą niewielką ilość moczu należy oddać do toalety,
- następnie oddać mocz do pojemnika (5-10 ml),
- końcową porcję moczu należy znów oddać do toalety.
- Zamknij szczelnie pojemnik z pobraną próbką moczu, na pojemniku napisz imię, nazwisko, datę i godzinę pobrania - nie umieszczaj informacji na pokrywce. Próbkę moczu dostarcz jak najszybciej do wybranego Punktu Badań.
- Jeśli nie możesz dostarczyć pojemnika natychmiast, umieść go w lodówce (nie zamrażaj) i przynieś do zbadania w ciągu 2-3 godzin.
- Jeżeli nie jest możliwe dostarczenie moczu do laboratorium w dniu pobrania zaleca się pobrać mocz na specjalny zestaw z podłożem transportowo-wzrostowym (Uricult, Uromedium, Uriline), postępując zgodnie z zaleceniami producenta. Mocz pobrany na zestaw transportowo-wzrostowy można przechowywać w temperaturze pokojowej i dostarczyć do laboratorium w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.
- W przypadku kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do jałowego pojemnika (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz, z zachowaniem zasad aspetyki opisanych w punktach 03. i 04., należy pobrać do jałowego plastikowego woreczka założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptekach.
UWAGA! Celem rozpoznania zakażenia dróg moczowych najlepiej wykonać posiew przed podaniem pierwszej dawki leku, zaś w badaniu kontrolnym – po co najmniej kilku dniach od zakończenia leczenia. Jeżeli występują nawracające zakażenia dróg moczowych, posiew moczu i wrażliwość na antybiotyki powinny być wykonywane podczas każdego epizodu, gdyż bakterie mogą szybko stać się oporne.